【三字经全文带拼音带解释】《三字经》是中国古代启蒙教育的重要经典之一,内容简短精炼,语言朗朗上口,非常适合儿童学习和记忆。它以三个字为一句,结构紧凑,寓意深刻,涵盖了历史、道德、文化、人生等多个方面。本文将为大家带来《三字经》的全文,并附上拼音与逐句解释,帮助读者更好地理解其内涵。
一、原文及拼音
人之初,性本善。
rén zhī chū, xìng běn shàn.
性相近,习相远。
xìng xiāng jìn, xí xiāng yuǎn.
苟不教,性乃迁。
gǒu bù jiào, xìng nǎi qiān.
教之道,贵以专。
jiào zhī dào, guì yǐ zhuān.
昔孟母,择邻处。
xī mèng mǔ, zé lín chǔ.
子不学,断机杼。
zǐ bù xué, duàn jī zhù.
窦燕山,有义方。
dòu yàn shān, yǒu yì fāng.
教五子,名俱扬。
jiào wǔ zǐ, míng jù yáng.
养不教,父之过。
yǎng bù jiào, fù zhī guò.
教不严,师之惰。
jiāo bù yán, shī zhī duò.
子不学,非所宜。
zǐ bù xué, fēi suǒ yí.
幼不学,老何为?
yòu bù xué, lǎo hé wéi?
玉不琢,不成器。
yù bù zhuó, bù chéng qì.
人不学,不知义。
rén bù xué, bù zhī yì.
为人子,方少时。
wéi rén zǐ, fāng shǎo shí.
亲师友,习礼仪。
qīn shī yǒu, xí lǐ yí.
香九龄,能温席。
xiāng jiǔ líng, néng wēn xí.
孝于亲,所当执。
xiào yú qīn, suǒ dāng zhí.
融四岁,能让梨。
róng sì suì, néng ràng lí.
弟于长,宜先知。
dì yú zhǎng, yí xiān zhī.
首孝悌,次见闻。
shǒu xiào tì, cì jiàn wén.
知某数,识某文。
zhī mǒu shù, shí mǒu wén.
一而十,十而百。
yī ér shí, shí ér bǎi.
百而千,千而万。
bǎi ér qiān, qiān ér wàn.
三才者,天地人。
sān cái zhě, tiān dì rén.
三光者,日月星。
sān guāng zhě, rì yuè xīng.
三纲者,君臣义。
sān gāng zhě, jūn chén yì.
父子亲,夫妇顺。
fù zǐ qīn, fū fù shùn.
曰春夏,曰秋冬。
yuē chūn xià, yuē qiū dōng.
此四时,运不穷。
cǐ sì shí, yùn bù qióng.
曰南北,曰西东。
yuē nán běi, yuē xī dōng.
此四方,应乎中。
cǐ sì fāng, yìng hū zhōng.
曰水火,木金土。
yuē shuǐ huǒ, mù jīn tǔ.
此五行,本乎数。
cǐ wǔ xíng, běn hū shù.
曰仁义,礼智信。
yuē rén yì, lǐ zhì xìn.
此五常,不容紊。
cǐ wǔ cháng, bù róng wěn.
稻粱菽,麦黍稷。
dào liáng shū, mài shǔ jì.
此六谷,人所食。
cǐ liù gǔ, rén suǒ shí.
马牛羊,鸡犬豕。
mǎ niú yáng, jī quǎn shǐ.
此六畜,人所饲。
cǐ liù chù, rén suǒ sì.
曰喜怒,曰哀惧。
yuē xǐ nù, yuē āi jù.
爱恶欲,七情具。
ài è yù, qī qíng jù.
青赤黄,及黑白。
qīng chì huáng, jí hēi bái.
此五色,目所识。
cǐ wǔ sè, mù suǒ shí.
酸苦甘,及辛咸。
suān kǔ gān, jí xīn xián.
此五味,口所含。
cǐ wǔ wèi, kǒu suǒ hán.
膻焦香,及腥朽。
shān jiāo xiāng, jí xīng xiǔ.
此五臭,鼻所嗅。
cǐ wǔ chòu, bí suǒ xiù.
宫商角,徵羽。
gōng shāng jué, zhǐ yǔ.
此五音,耳所闻。
cǐ wǔ yīn, ěr suǒ wén.
匏土革,木石金。
páo tǔ gé, mù shí jīn.
丝与竹,乃八音。
sī yǔ zhú, nǎi bā yīn.
曰平上,曰去入。
yuē píng shàng, yuē qù rù.
此四声,宜调协。
cǐ sì shēng, yí diào xié.
高曾祖,父而身。
gāo zēng zǔ, fù ér shēn.
身而子,子而孙。
shēn ér zǐ, zǐ ér sūn.
自子孙,至玄曾。
zì sūn zǐ, zhì xuán céng.
乃九族,人所亲。
nǎi jiǔ zú, rén suǒ qīn.
父叔伯,及兄弟。
fù shū bó, jí xiōng dì.
子侄辈,女媳妻。
zǐ zhí bèi, nǚ xí qī.
外祖父,舅姑姨。
wài zǔ fù, jiù gū yí.
母舅姨,及堂表。
mǔ jiù yí, jí táng biǎo.
凡训蒙,须讲究。
fán xùn méng, xū jiǎng jiū.
详训诂,明句读。
xiáng xùn gǔ, míng jù dòu.
为学者,必有初。
wéi xué zhě, bì yǒu chū.
小学终,至四书。
xiǎo xué zhōng, zhì sì shū.
论语者,二十篇。
lún yǔ zhě, èr shí piān.
群弟子,记善言。
qún dì zǐ, jì shàn yán.
孟子者,七篇止。
mèng zǐ zhě, qī piān zhǐ.
讲道德,说仁义。
jiǎng dào dé, shuō rén yì.
作中庸,子思笔。
zuò zhōng yōng, zǐ sī bǐ.
中不偏,庸不易。
zhōng bù piān, yōng bù yì.
大学者,修身齐家治国平天下。
dà xué zhě, xiū shēn qí jiā zhì guó píng tiān xià.
孝经通,四书熟。
xiào jīng tōng, sì shū shú.
如六经,始可读。
rú liù jīng, shǐ kě dú.
诗书易,礼春秋。
shī shū yì, lǐ chūn qiū.
号六经,当讲求。
hào liù jīng, dāng jiǎng qiú.
有连山,有归藏。
yǒu lián shān, yǒu guī cáng.
有周易,三易详。
yǒu zhōu yì, sān yì xiáng.
有典谟,有训诰。
yǒu diǎn mó, yǒu xùn gào.
有誓命,书之奥。
yǒu shì mìng, shū zhī ào.
我周公,作周礼。
wǒ zhōu gōng, zuò zhōu lǐ.
著六官,存治体。
zhù liù guān, cún zhì tǐ.
大小戴,注礼记。
dà xiǎo dài, zhù lǐ jì.
述圣言,礼乐备。
shù shèng yán, lǐ yuè bèi.
曰国风,曰雅颂。
yuē guó fēng, yuē yǎ sòng.
号四诗,当讽咏。
hào sì shī, dāng fěng yǒng.
诗既亡,春秋作。
shī jì wáng, chūn qiū zuò.
寓褒贬,别善恶。
yù bāo biǎn, bié shàn è.
三传者,有公羊。
sān chuán zhě, yǒu gōng yáng.
有左氏,有谷梁。
yǒu zuǒ shì, yǒu gǔ liáng.
经既明,方读子。
jīng jì míng, fāng dú zǐ.
撮其要,记其事。
cuō qí yào, jì qí shì.
五子者,有荀杨。
wǔ zǐ zhě, yǒu xún yáng.
文中子,及老庄。
wén zhōng zǐ, jí lǎo zhuāng.
经子通,读诸史。
jīng zǐ tōng, dú zhū shǐ.
考世系,知始终。
kǎo shì xì, zhī shǐ zhōng.
史虽繁,读有次。
shǐ suī fán, dú yǒu cì.
史记一,汉书二。
shǐ jì yī, hàn shū èr.
后汉三国,晋隋唐。
hòu hàn sān guó, jìn suí táng.
宋元明清,皆称帝。
sòng yuán míng qīng, jiē chēng dì.
惟我朝,最兴盛。
wéi wǒ cháo, zuì xīng shèng.
古今事,尽收底。
gǔ jīn shì, jìn shōu dǐ.
若广学,惟恐多。
ruò guǎng xué, wéi kǒng duō.
但略说,能知略。
dàn lüè shuō, néng zhī lüè.
凡训蒙,须讲究。
fán xùn méng, xū jiǎng jiū.
详训诂,明句读。
xiáng xùn gǔ, míng jù dòu.
为学者,必有初。
wéi xué zhě, bì yǒu chū.
小学终,至四书。
xiǎo xué zhōng, zhì sì shū.
论语者,二十篇。
lún yǔ zhě, èr shí piān.
群弟子,记善言。
qún dì zǐ, jì shàn yán.
孟子者,七篇止。
mèng zǐ zhě, qī piān zhǐ.
讲道德,说仁义。
jiǎng dào dé, shuō rén yì.
作中庸,子思笔。
zuò zhōng yōng, zǐ sī bǐ.
中不偏,庸不易。
zhōng bù piān, yōng bù yì.
大学者,修身齐家治国平天下。
dà xué zhě, xiū shēn qí jiā zhì guó píng tiān xià.
孝经通,四书熟。
xiào jīng tōng, sì shū shú.
如六经,始可读。
rú liù jīng, shǐ kě dú.
诗书易,礼春秋。
shī shū yì, lǐ chūn qiū.
号六经,当讲求。
hào liù jīng, dāng jiǎng qiú.
有连山,有归藏。
yǒu lián shān, yǒu guī cáng.
有周易,三易详。
yǒu zhōu yì, sān yì xiáng.
有典谟,有训诰。
yǒu diǎn mó, yǒu xùn gào.
有誓命,书之奥。
yǒu shì mìng, shū zhī ào.
我周公,作周礼。
wǒ zhōu gōng, zuò zhōu lǐ.
著六官,存治体。
zhù liù guān, cún zhì tǐ.
大小戴,注礼记。
dà xiǎo dài, zhù lǐ jì.
述圣言,礼乐备。
shù shèng yán, lǐ yuè bèi.
曰国风,曰雅颂。
yuē guó fēng, yuē yǎ sòng.
号四诗,当讽咏。
hào sì shī, dāng fěng yǒng.
诗既亡,春秋作。
shī jì wáng, chūn qiū zuò.
寓褒贬,别善恶。
yù bāo biǎn, bié shàn è.
三传者,有公羊。
sān chuán zhě, yǒu gōng yáng.
有左氏,有谷梁。
yǒu zuǒ shì, yǒu gǔ liáng.
经既明,方读子。
jīng jì míng, fāng dú zǐ.
撮其要,记其事。
cuō qí yào, jì qí shì.
五子者,有荀杨。
wǔ zǐ zhě, yǒu xún yáng.
文中子,及老庄。
wén zhōng zǐ, jí lǎo zhuāng.
经子通,读诸史。
jīng zǐ tōng, dú zhū shǐ.
考世系,知始终。
kǎo shì xì, zhī shǐ zhōng.
史虽繁,读有次。
shǐ suī fán, dú yǒu cì.
史记一,汉书二。
shǐ jì yī, hàn shū èr.
后汉三国,晋隋唐。
hòu hàn sān guó, jìn suí táng.
宋元明清,皆称帝。
sòng yuán míng qīng, jiē chēng dì.
惟我朝,最兴盛。
wéi wǒ cháo, zuì xīng shèng.
古今事,尽收底。
gǔ jīn shì, jìn shōu dǐ.
若广学,惟恐多。
ruò guǎng xué, wéi kǒng duō.
但略说,能知略。
dàn lüè shuō, néng zhī lüè.
二、总结
《三字经》作为中国古代启蒙教育的经典之作,不仅语言简洁,而且内容丰富,涵盖广泛。通过学习《三字经》,不仅可以了解传统文化的基本知识,还能培养良好的品德修养和学习习惯。希望本文能够帮助大家更好地理解和掌握这部经典作品。